اثرات آبیاری با آب شور بر عملکرد و صفات زراعی دو ژنوتیپ گندم نان

به منظور تعیین اثر شوری آب آبیاری بر صفات زراعی دو لاین گندم Maya) و Tou2) آزمایشی در سال 1382 در گلخانه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان اجرا شد. آزمایش با استفاده از سه نوع آب آبیاری با هدایت الکتریکی 0.67 (شاهد)، 2 و 4 دسی زیمنس برمتر و سه مرحله ظهور ریشک ها، شیری شدن و خمیری نرم دانه به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد ارتفاع بوته، وزن هزار دانه، تعداد کل سنبله، شاخص برداشت و عملکرد دانه در لاین های گندم، تحت تاثیر شوری آب آبیاری قرار نگرفتند. با اعمال شوری از مرحله شیری شدن دانه به بعد، وزن خشک کل در لاین Tou2 کاهش پیدا کرد. افزایش شوری تا 4 دسی زیمنس برمتر، تعداد سنبلچه در سنبله را در لاین Maya کاهش داد. همچنین اعمال آب شور (2 دسی زیمنس برمتر) موجب افزایش تعداد سنبلچه در سنبله لاین Tou2 شد. تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن خشک کل، عملکرد دانه و شاخص برداشت در لاین Maya بیشتر بود. اما لاین Tou2 از نظر تعداد کل سنبله و وزن هزار دانه دارای برتری بود. میانگین عملکرد دانه لاین Maya نسبت به لاین 30.5 Tou2 درصد بیشتر بود

دانلود کامل مقاله

گندم نان گلستان

گندم نان گلستان
سال معرفی :	1365
مبدا :	مکزیک-مرکز بین المللی سیمیت
شجره :	"Alondra"s
تیپ رشد :	بهاره
میانگین ارتفاع بوته :	110 سانتیمتر
تاریخ رسیدن :	کمی دیررس
میانگین وزن هزاردانه :	5/38 گرم
رنگ دانه :	قهوه ای
مقاومت به خوابیدگی :	مقاوم
مقاومت به ریزش :	نیمه حساس
واکنش به امراض :	نیمه حساس به زنگ های زرد ،سیاه و قهوه ای
واکنش به تنش های محیطی :	-
میانگین عملکرد دانه :	5/4 تن در هکتار
کیفیت نانوایی :	خوب
میانگین درصد پروتئین دانه :	13
مناطق مورد کشت :	کشت آبی و دیم در مناطق گرم شمال گلستان و مازندران و مناطق با بارندگی متوسط تا خوب همراه با حاصلخیزی مناسب

معرفی ارقام گندم - گندم نان داراب ۱

گندم نان داراب 1
سال معرفی :	1359
مبدا :	داراب
شجره :	Rsh*Irni 49(60-61)*C271-PL868
تیپ رشد :	بهاره
میانگین ارتفاع بوته :	90 سانتیمتر
تاریخ رسیدن :	زودرس
میانگین وزن هزاردانه :	37 گرم
رنگ دانه :	قهوه ای
مقاومت به خوابیدگی :	مقاوم
مقاومت به ریزش :	مقاوم
واکنش به امراض :	مقاوم به زنگ های زرد و قهوه ای و نسبتا مقاوم به زنگ سیاه
واکنش به تنش های محیطی :	حساس به سرما و شوری
میانگین عملکرد دانه :	39/6 تن در هکتار
کیفیت نانوایی :	متوسط
میانگین درصد پروتئین دانه :	1/9
مناطق مورد کشت :	مناطق گرمسیر فارس،سیستان و بلوچستان و هرمزگان

گندم آذر

وجود شرایط خاص آب وهوایی و تعداد اقلیم ، زراعت در مناطق دیم را با مشکلات زیادی مواجه ساخته ساخته است . استرس های خشکی ، سرما ، گرما ، توزیع نتمناسب بارندگی ووجود بیماری های زنگ زرد از جمله عوامل کاهش تولید محصول گندم (دیم ) در مناطق به شمار می آیند . با توجه به اهمیت گندم و نقش آن در تغذیه جامعه ، بخش غلات موسسه تحقیقات کشاورزی دیم با تأییدات الهی و تلاش ارزنده پرسنل فنی ایستگاه های دیم ، پس از سالها تلاش و کوشش شبانه روزی ، گندم نان آذررا اصلاح و معرفی نموده است .رقم آذرحاصل تلاقی سرداری (Sefid) با لاینBb/Inia/Kvz/my 71/Maya S می باشد که بعد از رورگ گیری در بخش غلات دیم کرج و گزینش درایستگاه دیم مراغه و سایر ایستگاه ها به علت برخورداری از ویژگی های خاص زراعی ، لاینKvz/my 71/Maya S تحت عنوان رقم آذر در سال 1378 برای کشت در مناطق سردسیر و معتدل دیم کشور معرفی شد .

رقم آذر بعد از سال ها ارزیابی در ایستگاه های مختلف دیم کشور ، به علت دارا بودن صفاتی مانند زودرسی ، تحمل به تنش های خشکی ، سرما و دارا بودن عملکرد بیشتر نسبت به شاهد های سرداری و سبلان به ترتیب ( 14 و 16 درصد ) انتخاب شد . میانگین عملکرد چند ساله رقم آذردر کلیه مناطق مورد بررسی معادل 2143 کیلوگرم در هکتار بوده که نسبت به شاهد سرداری 269 کیلوگرم در هکتار اضافه محصول داشته است . با احتساب قیمت هر کیلوگرم گندم از قرار مبلغ 850 ریال ، ارزش افزوده آن نسبت به رقم سرداری معادل 228650 ریال در هکتار می باشد .

عملکرد دانه :

رقم آذر بعد از سال ها ارزیابی در ایستگاه های مختلف دیم کشور ، به علت دارا بودن صفاتی مانند زودرسی ، تحمل به تنش های خشکی ، سرما و دارا بودن عملکرد بیشتر نسبت به شاهد های سرداری و سبلان به ترتیب ( 14 و 16 درصد ) انتخاب شد . میانگین عملکرد چند ساله رقم آذردر کلیه مناطق مورد بررسی معادل 2143 کیلوگرم در هکتار بوده که نسبت به شاهد سرداری 269 کیلوگرم در هکتار اضافه محصول داشته است . با احتساب قیمت هر کیلوگرم گندم از قرار مبلغ 850 ریال ، ارزش افزوده آن نسبت به رقم سرداری معادل 228650 ریال در هکتار می باشد .

مشخصات زراعی :

گندم آذردارای تیپ رشد زمستانه ،زودرس ، متوسط ارتفاع بوته آن 76 سانتی متر ( ارتفاع بیشتر از سزداری و سبلان ) است . این رقم مقاوم به ورس ( خوابیدگی ) ، ریزش دانه ، سرما وخشکی می باشد ،میانگین وزن هر دانه آن 36_33 گرم است.

توصیه های بهزراعی :

تهیه بستر :

در اراضی با تناوب حبوبات ، خاک ورزی اولیه شامل گاوآهن قلمی پایه سخت ( غیر فنری) در عمق 20 تا 25 سانتی متر در پاییز بعد از برداشت گندم . خاک ورزی ثانویه با توجه به تراکم علف های هرز ، استفاده از پنجه غازی در بهار و اوایل تابستان در اولویت بعدی ، در صورت عدم دسترسی به گاوآهن قلمی پایه سخت ، خاک ورزی اولیه در پاییز با استفاده از گاوآهن برگرداندار بدون صفحه برگردان ، و خاک ورزی ثانویه در بهار و اوایل تابستان با توجه به تراکم علف های هرز ، با استفاده از پنجه غازی انجام شود .

در اراضی با تناوب حبوبات _ گندم ، استفاده از گاوآهن قلمی در تابستان بعد از برداشت نخود و استفاده از پنجه غازی در پاییز انجام شود .

زمان کاشت :

کشت گندم آذر از اوایل مهر ماه در مناطق سردسیر شمال غرب ، تا اوایل آذر ماه در مناطق معتدل کشور قابل توصیه است . نتایج آزمایش های صورت گرفته نشان داده است که آبیاری در اولین تاریخ کشت باعث افزایش معنی دار عملکرد دانه خواهد شد .

میزان بذر :

مصرف بذر بر اساس ، 350 بوته در متر مربع از 120 تا 135 کیلوگرم بذر در هکتار ( با توجه به وزن هزار دانه ) می باشد ، که بسته به نوع خاک ، نحوه تهیه بستر بذر ، تاریخ کاشت و سایر عوامل ، متفاوت خواهد بود .

آبیاری تکمیلی :

نتایج آزمایشهای صورت گرفته در ایستگاه تحقیقات دیم مراغه نشان می دهد که یک بار آبیاری در زمان کاشت ( اولین تاریخ کاشت ) عملکرد آن نسبت به سرداری بیشتر می شود و ضمناً به علت مقاومت به ورس ، رقم آذر میتوان در صورت وجود آب در مناطق کاشت در دو نوبت زمان کاشت و در مرحله ظهور سنبله آبیاری شود .

فاصله خطوط کشت :

مناسب ترین فاصله خطوط کشت برای این رقم 17 تا 20 سانتی متر است در کشت با فاصله خطوط 15 سانتی متر مقدار 145 کیلوگرم بذر در هکتار نیز توصیه می شود .

میزان و زمان مصرف کودها :

مصرف کودها بر اساس توصیه آزمایشگاه خاکشناسی منطقه بوده ولی به طور عمومی مصرف 65 کیلوگرم در هکتار کود فسفات آمونیوم و 100 کیلوگرم در هکتار اوره توصیه می شود .دو سوم کود اوره در زمان کاشت به همراه کود فسفاته و بقیه کود ازته بهار به صورت سرک توصیه می شود ( لازم به ذکر است که کود ازته نباید در مجاورت با بذر قرار گیرد .)

بیماری ها :

بوده ، ولی نسبت به بیماری های 20 Sگندم آذر نسبت به بیماری زنگ زرد نیمه حساس بوده و حداکثر آلودگی آن در سال های وقوع اپیدمی

زنگ قهوه ای و سیاهک پاکوتاه گندم مقاوم است . ضد عفونی بذر با سموم قارچ کش در موقع کشت برای پیشگیری از بیماری سیاهک پنهان معمولی توصیه می شود .

کیفیت نانوایی :

گندم آذر دارای دانه سفید رنگ ، متوسط درصد پروتیین آن در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه در طول چند سال آزمایش2/11_5/9 درصد بوده که برای پخت نان های ایرانی مناسب است .
منبع : http://www.persialearn.com/agriculture/azar-wheat

زراعت گندم آبی و دیم با استفاده از کود زیستی فسفاته بارور – 2

زراعت گندم آبی و دیم با استفاده از کود زیستی فسفاته بارور – 2
مقدمه
گندم از اولین گیاهانی است که به وسیله انسان زراعت شده است و مهم ترین گیاه زراعتی بشمار می رود. زیرا زراعت آن در مناطق مختلف و شرایط آب و هوایی متفاوت صورت گرفته و غذای اصلی اغلب مردم جهان را تشکیل می دهد. در ایران نیز تولید و سطح زیر کشت این گیاه از اهمیت ویژه ای برخودار است. عواملی نظیر هزینه های پایین ، در آمد نسبتاً زیاد ، استفاده از کاه آن جهت تغذیه دام و ... باعث شده است که این محصول روز به روز بیشتر مورد توجه کشاورزان قرار گیرد . بنابراین توجه ویژه ای به تغذیه مناسب این گیاه جهت افزایش کمی و کیفی این محصول و در نتیجه افزایش در آمد کشاورزان می شود. از طرف دیگر برای جلوگیری از مصرف بیش از حد کود های شیمیایی به خصوص کودهای فسفاته و تاثیرات مخرب آنها ، توجه پژوهشگران به سوی استفاده از کودهای زیستی جلب شده است. کود زیستی فسفاته بارور – 2 نیز از جمله این محصولات است.
تغذیه گندم
نیتروژن ، فسفر و پتاسیم از عناصر پر مصرف برای گیاه گندم می باشند که بایستی برای رشد کافی در اختیار گیاه قرار گیرند . در زراعت های آبی ، کودهای فسفاته ، پتاسه و یک سوم تا یک دوم کودهای ازته قبل از کاشت به زمین داده می شود. بقیه کود ازته به عنوان سرک تا قبل از ساقه رفتن گندم، به مزرعه داده می شود. در زراعت دیم در برخی نقاط نیمی از کود ازته را قبل از کاشت می دهند، برخی تمام آن را بعد از سبز شدن به عنوان سرک می دهند.
عنصر فسفر و اهمیت آن در تغذیه گیاه گندم
پس از نیتروژن ، عنصر فسفر یکی از عناصر پر مصرف برای گیاه به شمار می رود. این عنصر در تمام فرآیندهای بیوشیمیایی ، سازوکارهای انتقال انرژی و انتقال پیام ها دخالت می نماید. این عنصر از اجزای مهم تشکیل دهنده RNA ،DNA ، فسفوپروتئین ها، فسفولیپیدها ، کوآنزیم های DNA و PNAD و مولکول های حامل انرژی ADP ( آدنوزین دی فسفات ) و ATP ( آدنوزین تری فسفات ) به شمار می رود.
با وجودی که فسفر خاک های مختلف از 400 تا 1000 میلی گرم در کیلوگرم (ppm) گزارش شده است ( Rodriguez , 1999 ) ، ولی گیاهان می توانند این عنصر را فقط به صورت آنیون های یک ظرفیتی H_2 〖PO4〗^(-1) یا دو ظرفیتی 〖HPO4〗^(-2) جذب نمایند که در اغلب موارد مقدار آنها در خاک بسیار پایین است. از نظر زراعی ، فسفر نقشی اساسی در توسعه ریشه ، رشد رویشی ، گلدهی ، میوه دهی ،رسیدن محصول و افزایش کیفیت گیاه دارد.
جذب فسفر همچنین اثر متقابل بر جذب و انتقال عناصر کم مصرف همچون روی و آهن دارد.فسفر دارای اثرات مثبتی بر رشد ریشه ها ، پنجه زنی ، مقاومت گیاه به سرمای زمستان ، خوابیدگی و زودرسی می باشد. فسفر همچنین باعث افزایش جذب نیتروژن و بالا رفتن مقاومت گندم نسبت به بیماری های شده و کنترل کننده تاثیر منفی نیتروژن اضافی است. مقادیر بیش از حد فسفر باعث افزایش هیدروکربن ها ( نشاسته ) و کاهش میزان پروتئین در دانه می گردد. مصرف صحیح و به اندازه کودهای فسفره در خاک و در نتیجه تامین میزان مورد نیاز گیاه ، کاهش حساسیت غلات به درجه حرارت و محافظت از آن در برابر اثرات نامطلوب حرارت های پایین تر یا بالاتر از حد مناسب برای رشد و نمو را در پی دارد.
علایم کمبود فسفر در گیاه گندم
تیره شدن رنگ اندام های هوایی، کاهش سرعت رشد، کلروز تدریجی برگ ها که از قسمت نوک برگ شروع گشته و منتشر می گردد، از علایم کمبود فسفر در گندم به شمار می رود. در کمبود شدید فسفر ، برگ ها ساقه ها و به خصوص اطراف رگبرگ ها ارغوانی شده و سرانجام به رنگ بنفش در می آید . در این حالت اندازه سنبله ها کوچکتر از حد معمول خواهد شد.
تثبیت فسفر در خاک
فسفر به صورت ترکیبات آلی و معدنی در خاک وجود دارد. قسمت آلی از بقایای گیاهی ، جانوری و میکروبی تشکیل می گردد که شامل فسفولیپیدها ، اسید نوکلئیک و ترکیباتی مانند اسید فیتیک می باشد ومقدار آن به شدت وابسته به تجزیه میکروبی و معدنی شدن مواد آلی است. قسمت معدنی بیشتر شامل ترکیبات کلسیم ، آهن و آلومینیم می باشند که به اشکال مختلفی در طبیعت وجود دارند.
یون فسفات بسته به درجه قلیایی بودن خاک به اشکال مختلف در خاک یافت می شود که برخی از این اشکال به ترتیب کاهش حلالیت عبارتند از : ترکیبات مونو ، دی و تری کلسیم فسفات و انواع آپاتیت . گاهی فسفر در اشکال سیلیکات های آهن و آلومینیم ( مثل کائولینایت ) نیز یافت می شود. در خاک های نواحی نیمه خشک ، کربنات کلسیم به مقدار فراوان یافت می شود. در این خاک ها ، فسفات جذب سطوح کربنات کلسیم می گردد.
در خاک های اسیدی مقادیر بالایی از آهن ، آلومینیوم و منگنز به شکل محلول وجود دارند که با یون فسفات ترکیب شده و آن را به شکل غیر محلول در می آورند. لازم به ذکر است که اکسید هیدروژن غیر محلول آهن، آلومینیوم و منگنز نیز با آنیون یک ظرفیتی ترکیب شده وتبدیل به شکل غیر محلول می گردد. یکی از عوامل مهم که بر تثبیت فسفر تاثیر می گذارد، بافت خاک است. به طور مثال ، تثبیت فسفر در خاک های رسی نسبت به خاک های شنی بیشتر است. اندازه ذرات کودهای شیمیایی نیز در تثبیت فسفر تاثیر دارد، به عبارت دیگر ، هر چه اندازه ذرات کود بزرگتر باشد، میزان تثبیت فسفر موجود در آن بیشتر خواهد بود. علاوه بر این ، ظرفیت تثبیت فسفر در خاک های مختلف با توجه به خصوصیات فیزیکی ، شیمیایی ، زیستی ، اقلیم و مدیریت زراعی متغیر است. به طور کلی ، بیش از 80 درصد کود مصرفی جذب گیاه نمی شود که یا در خاک تثبیت می شود و یا به آب های راکد و جاری نفوذ می نماید و باعث آلودگی محیط زیست می گردد.
قابلیت در دسترس بودن فسفر بستگی به عوامل زیادی چون PH ، تهویه خاک ، رطوبت ، دما، میزان مواد آلی ، مقدار آهن ، آلومینیم و منگنز محلول و غیر محلول ، نوع ماده حاوی این عنصر ، فعالیت ریزسازواره ها و روش های زراعی دارد.
خسارات ناشی از مصرف کودهای شیمیایی فسفاته
ترکیبات فسفره بر خلاف ترکیبات نیتروژنی تقریبا نامحلول هستند و بنابراین انتشار آنها در خاک بسیار کند است. به همین دلیل استفاده بی رویه کشاورزان از کودهای فسفاته در دهه های گذشته موجب تجمع ترکیبات آن در خاک شده است. در اغلب اراضی زراعی ، تجمع فسفر موجب بروز مشکلاتی در جذب عناصر کم مصرف می شود.علاوه برآن ، شستشوی فسفر به آب های زیرزمینی و راکد موجب خسارات جبران ناپذیر اکوسیستمی می شود به طوری که آلودگی فسفر و فلزات سنگین همراه آن ( مانند کادمیم ، اورانیوم و بور ) به عنوان یک خطر زیست محیطی در دهه های اخیر به شدت موجب جلب توجه بوم شناسان جهان شده است.
معرفی کودهای زیستی
کودهای زیستی، حاوی ریزسازواره های مفید در تغذیه گیاه می باشند که می توانند مشتمل بر گروه های مختلف از قبیل باکتری ها، قارچ ها، اکتینومیست ها و مانند آن باشند. امروزه استفاده از این کودها در جهت گام برداشتن به سوی کشاورزی پایدار و استفاده از اثرات مفید آنها رو به افزایش است.
کودهای زیستی فسفاته
در طبیعت گروهی از ریزسازواره های حل کننده فسفات وجود دارند که با رهاسازی تدریجی یون فسفات، نیاز به کودهای فسفاته شیمیایی را کاسته و کارایی آنها را بالا می برند. این ریزسازواره با استقرار در منطقه ریزوسفر، از ترشحات ریشه استفاده نموده و با تغییر PH و یا ترشح آنزیم ها، شرایط را برای تبدیل فسفر نامحلول به شکل قابل استفاده گیاه فراهم می سازند. یکی از سازوکارهای تبدیل فسفات به شکل معدنی و محلول ، ترشح اسیدهای آلی مانند اسیدهای استیک ، پروپیونیک ، لاکتیک ، گلیکولیک ، فوماریک و سوکسینیک است. نقش این اسیدها ، کاهش PH به صورت موضعی است را در پی دارد. سازوکار دیگر ، ترشح آنزیم های فسفاتاز توسط میکروارگانیسم ها و تجزیه ترکیبات فسفاته آلی و حتی معدنی است.
کود زیستی فسفاته بارور – 2
کود زیستی فسفاته بارور – 2 حاصل پژوهش 8 ساله گروهی متشکل از 24 نفر پژوهشگر در جهاد دانشگاهی واحد تهران می باشد. از آنجایی که اقلیم های مختلف ممکن است اثرات مختلفی بر رشد و فعالیت باکتری های حل کننده فسفات داشته باشد، تلاش هایی برای جداسازی سویه های بومی که با شرایط دلخواه زیست محیطی سازگار هستند، انجام شد که نتیجه آن معرفی کود زیستی بارور – 2 بود. این کود، حاوی دو نوع باکتری حل کننده فسفات از گونه های باسیلوس لنتوس ( سویهP5 ) و سودوموناس پوتیدا ( سویهP13 ) می باشد که به ترتیب با استفاده از دو سازوکار ترشح اسیدهای آلی و اسید فسفاتاز باعث تجزیه ترکیبات فسفره نامحلول و در نتیجه قابل جذب شدن آن برای گیاه می گردند. طی پژوهش های پنج ساله، ابتدا جدا سازی باکتری های حل کننده فسفر از خاک های مناطق مختلف کشور انجام شد. سپس این باکتری های تحت آزمایش های متعددی مانند بررسی مقاومت به تنش های محیطی ( دما، شوری ،PH های مختلف ) و رقابت با ریزسازواره های دیگر قرار گرفتند. نتایج حاکی از این بود که این باکتری ها قادرند دامنه وسیعی از PH بین 5 تا 11 ، دمای بالا تا 42 درجه سانتی گراد و شوری تا 5/3 درصد را به خوبی تحمل نمایند. وجود چنین مشخصه هایی باعث شده است که بتوان این کود زیستی را در طیف گسترده ای از خاک های ایران و برای محصولات گوناگون به کار برد.
مزایای بارور – 2
1 – سازگاری با اقلیم کشور ایران :
جداسازی سویه های باکتر از خاک های ایران و آزمایش متعدد انجام شده بر روی آنها نشان می دهد که بارور – 2 با شرایط محیطی بومی مزارع کشور سازگار است.
2 - توانایی حل کنندگی فسفات بالا :
در فرمولاسیون این کود سویه هایی از باکتری های ترشح کننده اسید و باکتر های ترشح کننده آنزیم های فسفاتاز استفاده شده است.روش های غربالگری برای جداسازی اولیه و آزمایش های مقایسه ای متعدد نشان می دهد که سویه های باکتری به کار رفته بیشترین قدرت حل کنندگی فسفات از ترکیبات معدنی و آلی فسفره را دارند.
3 – کلنی شدن با ریزوسفر گیاه
آزمایش ها نشان می دهند باکتری های موجود در کود زیستی بارور – 2 همیار ریشه گیاهان بوده و در زمین های زراعی به خوبی با سایر باکتری ها به ویژه باکتری های مضر رقابت می کند.
4 – افزایش عملکرد:
آزمایش های آماری صورت گرفته در سال های مختلف بر روی محصولات زراعی مختلف، افزایش عملکرد 10 تا 54 درصد را نشان می دهد. به طور خاص ، میانگین افزایش عملکرد گندم آبی 12/91 درصد و گندم دیم 7/9 درصد بوده است . به طوری که میانگین برداشت با استفاده از کود شیمیایی فسفاته در گندم آبی 4423 کیلوگرم در هکتار و در گندم دیم 9/1343 کیلوگرم بوده است. در حالی که میانگین برداشت با استفاده از کود زیستی فسفاته بارور – 2 در گندم آبی 4826 کیلوگرم در هکتار و در گندم دیم 5/1474 کیلوگرم در هکتار بوده است . ( جدول 1 و 2 )
جدول شماره یک http://elistiyen.googlepages.com/jadval1.jpg
جدول شماره دو http://elistiyen.googlepages.com/jadval2.jpg
مطالعات در بیش از 800 مزرعه نمونه نشان می دهد مصرف کود زیستی بارور – 2 باعث افزایش سود به طور میانگین 826150 ریال در هکتار در گندم آبی و 267730 ریال در هکتار در گندم دیم نسبت به مصرف کود شیمیایی فسفاته می شود. مشاهدات کشاورزان نشان می دهد ریشه توسعه بیشتری دارد و تعداد پنجه ها نیز بیشتر می شود. علاوه بر آن ، گندم حاصل از نظر بهداشتی سالم تر بوده و تشویق کشاورزان به مصرف کود زیستی بارور – 2 باعث حفظ محیط زیست از طریق کاهش تجمع فسفات و عناصر سنگین همراه کودهای شیمیایی ( مانند کادمیم ، اورانیوم و بور ) می گردد.
5 – کاهش مصرف کود شیمیایی فسفاته :
با مصرف کود زیستی فسفاته بارور – 2، استفاده از 20 تا 50 درصد مقدار توصیه شده می رشد.
6- کاهش بیماری ها
در منابع متعددی اثر باکتری سودوموناس پوتیدا در کاهش بیماری های باکتریایی و قارچی خاک زی ذکر شده است. در عمل ، مشاهدات تیم پژوهشی و همچنین کشاورزان حاکی از کاهش قابل توجه این بیماری ها در اثر استفاده از کود زیستی فسفاته بارور – 2 بوده است.
7- سازگاری با سایر کودها و سموم :
آزمایش ها نشان می دهد تاثیر متقابلی بین این کود و سایر کودها و سموم در بازار فعلی وجود ندارد. به هر حال ، برای اجتناب از آثار سوء ناشی از فشار اسمزی بر باکتری های موجود در این کود، توصیه می شود از مخلوط کردن آن به ویژه با سموم تا حد امکان پرهیز شود.
8 – حفظ خصوصیات ژنتیکی :
روش به کار گرفته شده برای تولید این کودها ، پایداری ژنتیکی باکتری های مفید موجود درآن را تضمین می کند.
9 – پایداری در هنگام انبارداری :
برای سهولت توزیع و دسترسی مصرف کننده ، فرمولاسیون کود زیستی بارور – 2 به نحوی است که حداقل شش ماه پایداری آن تضمین می گردد فرمولاسیون های جدیدتر در حال تحقیق می باشند.
10 - روش مصرف آسان :
از نظر ماهیت ، کود های زیستی متفاوت از کودهای شیمیایی هستند و نیاز به ادوین روش مصرف خاص برای آنها احساس می شود. کود زیستی بارور – 2 به صورت پودر مرطوب در شرایط استریل بسته بندی شده است. بهترین روش های مصرف که از جمع بندی نتایج آزمایش های متعدد به دست آمده اند، در قسمت بعد آورده شده اند. به کار بردن صحیح این روش ها از جمله کاهش مصرف کود شیمیایی فسفاته به میزان حداقل 520 درصد موکداً توصیه می شود .
11 - حمل و نقل آسان :
تولید کود زیستی بارور – 2 در بسته های صد گرمی باعث شده است تا هزینه های حمل و نقل و انبارداری به مراتب کاهش پیدا کند.
نحوه استفاده از کود زیستی فسفاته بارور – 2
با توجه به امکانات موجود ، سطح زیر کشت و نحوه کشت در هر منطقه ، روش های زیر برای استفاده از این کود در زراعت گندم و جو توصیه می گردد. لازم به ذکر است که روش ها به ترتیب اولویت استفاده و اثر بخشی ذکر شده اند.
روش اول
بذر های گندم مورد نیاز برای یک هکتار را با مقدار کمی آب مرطوب ساخته و با محتوای یک بسته 100 گرمی کود زیستی بارور – 2 به خوبی مخلوط نمایید. در صورتی که کشت بذر مرطوب به آسانی امکان پذیر نباشد، اجازه دهید بذرها در سایه به حد کافی خشک شوند. سپس بذرها را به صورت دستی یا به وسیله بذر کار کاشته و در اسرع وقت آبیاری را آغاز کنید.
روش دوم
یک دستگاه سم پاشی دستی را به خوبی بشویید . سپس هر بسته 100 گرمی کود بارور – 2 را با حدود 5 لیتر آب به خوبی حل کنید. محلول حاصل را با پارچه ای صاف نموده و داخل سم پاش بریزید. بذرهای مورد نیاز را روی پلاستیک پهن کنید و محلول مزبور را روی آن بپاشید . با وسیله ای مانند بیل بذرها را زیرو رو کنید تا به خوبی به کود بارور – 2 آغشته شود. در صورت نیاز ، همانند روش اول بذرها را خشک کنید و پس از کشت آنها، در اسرع وقت اولین آبیاری را انجام دهید .
روش سوم
هنگام اولین آبیاری پس از فصل سرما یا یک ماه پس از کشت بهاره ، کود زیستی بارور – 2 را در یک بشکه آب حل کنید و آن را در مسیر آبیاری قرار دهید. هنگامی که آب به انتهای زمین رسید ( اواسط آبیاری ) ، شیر بشکه یا منفذ آن را باز کنید تا محلول حاوی بارور – 2 به تدریج وارد آب شده و به همه کرت ها و ردیف ها برسد.
لازم به ذکر است که تجربیات قبلی نشان می دهند مصرف بارور – 2 به روش 1 و 2 محصول بیشتری را به همراه خواهد داشت . اما اگر در اولین آبیاری پس از زمستان یک بار دیگر به روش سرک ( روش 3 ) کود زیستی بارور – 2 مصرف شود. افزایش محصول باز هم بیشتر می شود
چنانچه از روش 3 استفاده کرده اید ، بهتر است یک بار در اولین آبیاری کود زیستی فسفاته بارور – 2 را استفاده کنید و 40 تا 50 روز بعد این کار را دوباره تکرار کنید.
دستورات عمومی
1 – همان طور که در دستور العمل روی بسته های کود زیستی بارور – 2 آمده است، این کود در حضور مقادیر معینی از کود شیمیایی فسفاته باعث افزایش عملکرد محصول می گردد. همچنین ، کاربرد مقادیر زیادتر و یا عدم استفاده از فسفر باعث کاهش اثر بخشی بارور – 2 می شود. برای سهولت امر ، جدول زیر پیشنهاد می شود.

جدول مصرف کود شیمیائی و فسفاته بارور - 2 http://elistiyen.googlepages.com/jadavalkod.jpg

2 – کود زیستی فسفاته بارور – 2 حاوی باکتری هایی است که با ترشح اسیدهای آلی و آنزیم فسفاتاز باعث رها سازی فسفات از ترکیبات معدنی آلی آن می شوند، بنابراین لازم است :
الف . بسته های کود در دمای 4 تا 30 درجه نگهداری شود.
ب . حتی الامکان از تابش مستقیم آفتاب و یا انجماد این کود بپرهیزید.
3 – کود زیستی فسفاته بارور – 2 در شرایط استریل بسته بندی شده است ، بنابراین سعی کنید تمام محتوی هر بسته را ظرف یک روز مصرف کنید.
4 – بجز کود شیمیایی فسفاته ، سایر کودهای شیمیایی و سموم طبق معمول استفاده شود.

منابع :
- آستارایی ، علی رضا و عوض کوچکی ( ترجمه ) سوبارائو. ان . اس . (1375) . کاربرد کودهای بیولوژیکی در کشاورزی پایدار. جهاد دانشگاهی دانشگاه مشهد . مشهد .ایران
- محمد بای بوردی ، محمد جعفر ملکوتی ، هرمز امیر مکری و مهدی نفیسی. ( 1379 ) تولید و مصرف بهینه کود شیمیایی در راستای اهداف کشاورزی پایدار . نشر آموزش کشاورزی.
- کوچکی ، عوض ( 1373 ) زراعت در مناطق خشک . غلات ، حبوبات گیاهان صنعتی و گیاهان علوفه ای . جهاد دانشگاهی مشهد . تهران . ایران .
- ملبوبی ، محمد علی ( 1383 ) نشریه فنی شماره 1 . زراعت گندم .جو با استفاده از کو د زیستی فسفاته بارور – 2 . زیست فناور سبز . انتشارات استاد ملبوبی . تهران . ایران .
- ملکوتی ، محمد جعفر و مهدی نفیسی (ترجمه ) ( 1373 ) مصرف کود در اراضی زراعی دیم و فاریاب . انتشارات دانشگاه تربیت مدرس . تهران . ایران.
- ملکوتی ، محمد جعفر و مهدی همایی . ( 1377 ) . حاصلخیزی خاکهای مناطق خشک ( مشکلات و راه حل ها ) انتشارات دانشگاه تربیت مدرس . تهران . ایران.
- محمد جعفر ملکوتی ، غیبی ( 1379 ) – تعیین حدود بحرانی عناصر برای گیاهان زراعی . نشریه سازمان تحقیقات ، آموزش و ترویج کشاورزی.
- زراعت گندم آبی و دیم با استفاده از کود زیستی فسفاته بارور – 2 – بروشور زیست فناور سبز

یولاف

یولاف یا جو دوسر با نام علمی: Avena sativa گیاهی است از خانواده گندمیان که دارای گلهای بسیار ریز و نامشخص است. این گلها در دستجاتی که اصطلاحا سنبله نامیده می شود قرار گرفته اند و هر سنبله توسط دو برگچه کوچک که پوش یا گلوم است پوشیده می شود و دارای زواید دراز نخی شکلی به نام ریشک هستند. یولاف در بیشتر نقاط کشور رویش دارد و دانه های آن خاصیت دارویی فراوانی دارند. دانه های این گیاه دارای اسیدهای چربی مانند اسید پالمتیک، اسید اولئیک و اسید لینولئیک است و به میزان زیادتری هیدراتهای کربن مانند نشاسته را در ترکیبات خود داراست. گیاهی علفی یکساله است که به عنوان گیاه علوفه ای مهم کشت می شود. ریشه های آن افشان و ساقه های آن بند بند و توخالی است که هرکدام به یک خوشه منتهی می شود برگ های آن باریک است و قسمت پائینی آنها به صورت غلافی دور ساقه را احاطه می کند.

دانهٔ یولاف غذاى بسیار سریع‌الهضم بوده و بدون اینکه در حیوان چاقى ایجاد کند در اعمال جنسى حیوان مؤثر است. یولاف غذاى مناسب براى دام‌هاى کارى و جوان در حال رشد است. بلغور یولاف سبب افزایش تخم‌گذارى در طیور تخمى و دانهٔ درسته آن آثار کانى بالیسم و پرخورى را کاهش مى‌دهد. میزان یولاف در جیرهٔ طیور تخم‌گذارى ۱۰-۲۰ % در جیره طیور گوشتى در حدود ۱۰% است.

میوه آن مثل بقیه گندمیان کاریوبس است. موطن اصلی آن اروپای شرقی است و بجز مناطق حاره در تمام دنیا و همچنین ارتفاعات کشت می شود. برای مصارف دارویی خصوصأ از دانه ها و در بعضی موارد از کاه آن استفاده می شود. برای بدست آوردن دانه های آن خوشه رسیده را خشک و می کوبند، سپس دانه ها را کوبیده و الک کرده و سپس تحت فشار قرار می دهند و بشکل گرانولهایی شبیه به کریستالهای برف که به فلوکون معروف است در می آورند. این فلوکون ها محتوی نشاسته، گلوکونین ها(1)، ترکیبی از ویتامینهای گروه ب، اسیدپانتوتنیک و کاروتن ها(2) است.

فلوکون های یولاف رابرای تهیه سوپ و فرنی خصوصأ برای افرادی که دوران نقاهت پس از عمل جراحتهای سخت یا اسهال شدید را می گذرانند و نیاز به تجدید قوا دارند مورد استفاده قرار می دهند. دم کرده ای از این فلوکون ها به مقدار 3 قاشق برای هر فنجان آب ( 3 بار در روز تکرار شود) اشتها را تحریک می کند و دردهای گلو و سینه را کاهش می دهد. این گیاه اثر تقویت کننده دارد و در خستگی های عصبی، اظطراب و بی خوابی مصرف می شود. فعالیت غدد تیروئید را نیز کاهش می دهد و به عنوان داروی کمکی در درمان اسکلروز و فشار خون بالا بکار می رود. از کاه یولاف برای تسکسن دردهای روماتیسمی، سیاتیک و ناراحتی های کبدی استفاده می شود. جوشانده آن علیه اگزما و ورم حاصل از سرما زدگی و سودا موثر است.

دوران گلدهی: خرداد – تیر

زمان برداشت: خرداد تا شهریور

سورگوم

سورگوم
سورگوم زراعی با نام علمی Moench (L) Sorghum bicolorگیاهی از خانواده غلات است که در ایران ذرت خوشه‌ای نامیده می‌شد.با توجه به شباهت ظاهری این گیاه با ذرت و ارزن که باعث شده‌است، آمار سطح کشت این گیاهان با هم مخلوط شود، برای تمایز آن از اسم سورگوم که یک اسم جهانی برای این گیاه است استفاده می‌شود.
سورگوم از نظر اهمیت در بین غلات در دنیا بعد از گندم، برنج، ذرت و جو در مقام پنجم قرار دارد.
آمار سطح زیر کشت سورگوم در ایران در سال ۱۳۶۵ فقط شش هکتار گزارش شده که در سال ۱۳۸۲ به حدود ۴۰ هزار هکتار افزایش یافته.
توده‌های زراعی بومی سورگوم در ایران در مناطق جنوب خراسان، سیستان، کرمان، اصفهان، یزد، گیلان، مازندران و بنادر جنوبی بطور پراکنده وجود دارد.
سورگوم با شرایط آب و هوایی ایران بخصوص مناطق گرم و خشک و معتدل آن سازگاری خوبی دارد. این گیاه در مقایسه با ذرت دارای سیستم ریشه‌ای افشان خیلی وسیع است که در حجم زیادی از خاک نفوذ کرده و رطوبت بیشتری جذب می‌کند. این گیاه برای رشد و نمو نسبت به سایرغلات به آب کمتری نیاز دارد. چنان که آزمایشات نشان داده‌است که سورگوم برای تولید یک کیلوگرم ماده خشک به ۳۳۲ لیتر آب نیاز دارد در صورتی که این نیاز آبی برای ذرت ۳۶۸ لیتر، جو ۴۳۴ لیتر و گندم ۵۱۴ لیتر است. رشد سورگوم در دوره خشک در مواجه با کم آبی متوقف می‌شود و با شروع بارندگی یا آبیاری، دوباره شروع می‌شود. این گیاه رطوبت بیش از حد را نیز بهتر از سایر غلات منهای برنج تحمل می‌کند. در مقایسه با ذرت که درصورت زیادی آب در پای بوته از بین می‌رود، سورگوم در چنین شرایطی، به رشد خود ادامه می‌دهد. سورگوم تحمل خوبی نسبت به شوری آب و خاک، خشکی و مسمومیت آلومینیوم دارد.
موارد مصرف سورگوم
موارد مصرف دانه سورگوم به موازات مصارف ذرت و جو است، از آن به عنوان غذای انسان و تهیه خوراک برای دام و طیور و همچنین در صنایع نشاسته و الکل سازی استفاده می‌شود. ترکیبات شیمیایی دانه سورگوم بسته به ارقام مختلف، متفاوت است. میزان پروتئین آنها از ۸ تا ۱۶ درصد تغییر می‌کند و ارقام تجارتی دارای ۱۰ تا ۱۳ درصد پروتئین است مقادیر لیزین، میتونین، فیبر خام، خاکستر و فسفر سورگوم به طور متوسط مشابه ذرت است.
سورگوم دانه‌ای در کشورهای پیشرفته به عنوان خوراک دام و طیور مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دانه‌ها دارای ماده‌ها به نام تانن هستند که کمتر از دو درصد آن یک عامل مثبت در تغذیه به حساب می‌آید. میزان تانن ارقام موجود در کشور کمتر از یک درصد و در ارقام اصلاح شده در ایران کمتر از ۵/۰ درصد است . امروزه تانن در تغذیه نشخوارکنندگان باعث جذب بیشتر پروتئین و نشاسته خوراک دام می‌شود و به عنوان یک آنتی اکسیدان و آنتی بیوتیک طبیعی عمل می‌کند و ضمن پیشگیری از عارضه اسیدوز باعث افزایش تولید شیر، درصد چربی، پروتئین و لاکتوز شیر می‌شود. زمانی که ۵۰ درصد خوراک طیور از سورگوم دانه‌ای تشکیل شده باشد در مرغهای گوشتی باعث بهبود صفات کیفی نظیر کاهش چربی محوطه بطنی و افزایش کیفیت گوشت می‌شود. عملکرد سورگوم دانه‌ای بسته به ارقام مختلف، حاصلخیزی خاک، شرایط آب و هوایی از ۱۱-۲ تن در هکتار متغیر است و عملکرد ارقام اصلاح شده در ایران ۱۱- ۵ تن در هکتار است.
زمانی که دانه سورگوم می‌رسد و آماده برداشت می‌شود ساقه و برگ این گیاه هنوز سبز و آبدار است که با توجه به کمبود علوفه در ایران از آنها می‌توان به عنوان علوفه استفاده کرد. البته در کشورهای پیشرفته این بقایا را با ماشین آلات خرد کرده و به خاک بر می‌گردانند که ضمن افزایش کیفیت خاک از فرسایش بادی و آبی نیز جلوگیری به عمل می‌آورند.
سورگوم علوفه‌ای چنانچه از نام آن بر می‌آید برای مصرف علوفه به صورت سیلو، چرای مستقیم و یا برداشت به صورت علوفه تر و یا خشک برای مصرف در خارج مزرعه مورد استفاده قرار می‌گیرد. واریته‌های با ظرفیت تولید بالا در شرایط آب و هوایی مناسب در ایران در ۳-۲ چین ۱۰۰ تا ۱۵۰ تن در هکتار علوفه تر تولید می‌کنند که ۲۵-۲۰ درصد آن ماده خشک است. میزان پروتئین سورگوم علوفه‌ای بسته به ارقام مختلف متفاوت است و از ۹ تا ۱۸ درصد تغییر می‌کند. سورگوم علفی دارای ساقه‌های نازک است که منهای سیلو کردن سایر موارد مصرف سورگوم علوفه‌ای را داراست.
در ساقه اکثرسورگومها مقداری قند وجود دارد و میزان قند در ساقه سورگوم شیرین بیشتر از سایر سورگومهاست این موضوع از سالیان دراز به اثبات رسیده‌است اما به صورت کریستال در آوردن قند آن، هنوز مشکلات زیادی دارد که محققان درباره آن تحقیق می‌کند. اما از شیره آن می‌توان به صورت شربت در کمپوت سازی، نوشابه سازی، داروسازی و سایر صنایع استفاده کرد. مزیت این شربت در کمپوت سازی در این است که چون به راحتی کریستالیزه نمی‌شود بنابراین شکرک نمی‌زند. کشت و کار سورگوم شیرین در مقایسه با نیشکر و چغندر قند خیلی راحت و کم هزینه ، ولی استحصال قند از آن در مقایسه با آنها خیلی پرهزینه‌است. بنابراین هنوز کشت آن به عنوان تولید قند مقرون به صرفه نیست و نیاز به تحقیقات بیشتری دارد ولی سورگوم شیرین به علت وجود قند بیشتر در ساقه آن، برای سیلو کردن چه به صورت خالص و یا مخلوط با سایر گیاهانی که تخمیر در سیلو آنها با مشکلات مواجه‌است از اهمیت بالائی برخوردار است.